ශ්‍රම බල සමීක්ෂණය මඟින් තුන්වන කාර්තුව සඳහා මුළු රටම ආවරණය වන පරිදි තෝරාගත් ගෘහ ඒකක 6,250ක පමණ පුද්ගලයින්ගේ තොරතුරු එක්රැස් කර තිබේ.

ශ්‍රී ලංකාවේ වැඩ කරන වයස ලෙස නිර්වචනය කර ඇත්තේ වයස අවුරුදු 15 සහ ඊට ඉහළ වයස් කාණ්ඩයන්ය. වැඩ කරන වයසේ මුළු ජනගහනයෙන් අදාළ සමීක්ෂණ යොමු කාලය තුළ රැකියා නියුක්ති, රැකියා වියුක්ති මුළු ජනහනය ආර්ථික වශයෙන් ක්‍රියාශීලී ජනගහනය ලෙස හඳුනාගත හැක. 2015 වර්ෂයේ තුන්වන කාර්තුවේ ඇස්තමේන්තුගත ආර්ථික වශයෙන් ක්‍රියාශීලී ජනගහනය මිලියන 9.0ක් පමණ වේ. එයින් 64.5%ක් පුරුෂයින් වන අතර 35.5%ක් ස්ත්‍රීන් වේ.

තවද, වැඩ කරන වයසේ ජනගහනයෙන් ආර්ථික වශයෙන් ක්‍රියාශීලි පුද්ගලයින් ගණන ශ්‍රම බලකාය ලෙස ද හැඳින්වේ. එම ශ්‍රම බලකාය, වැඩ කළ හැකි වයසේ ජනගහනයේ (වයස අවුරුදු 15 සහ ඊට වැඩි) ප්‍රතිශතයක් ලෙස දැක් වූ කළ ශ්‍රම බලකා සහභාගීත්වතා අනුපාතය (LFPR) ලෙස හැඳින්වේ. සමීක්ෂණ ප්‍රතිඵල පෙන්වා දෙන ආකාරයට තුන් වන කාර්තුවේ මුළු ශ්‍රම බලකා සහභාගීත්ව අනුපාතය 53.8%කි. එම අනුපාතය පුරුෂයින් සඳහා 74.7%ක් වන අතර ස්ත්‍රීන් සඳහා 35.7%ක් වේ.

රැකියා නියුක්තියකයන් යනු සමීක්ෂණ කාලය තුළ අවම වශයෙන් එක් පැයක් වත් ආර්ථික කටයුත්තක (වැඩක) යෙදුණ සේවකයින්, සේවා යෝජකයින්, තමන්ගේම ආර්ථික කටයුත්තක නියැලෙන්නන් හෝ පවුලේ ආර්ථික කටයුත්තකට දායකවන්නන් වේ. 2015 වසරේ තුන් වන කාර්තුව සඳහා කරන ලද ඇස්තමේන්තු අනුව රැකියාවක නියුතු පුද්ගලයින් සංඛ්‍යාව මිලියන 8.5ක් වන අතර එයින් 45.5%ක් සේවා අංශයට ද 27.2%ක් කර්මාන්ත අංශයට සහ 27.4%ක් කෘෂිකාර්මික අංශයට ද අයත් වේ. ඒ අනුව වැඩිම රැකියා නියුක්තිය සේවා අංශය වන අතර අඩුම රැකියා නියුක්තිය කර්මාන්ත අංශය වේ. ස්ත්‍රී පුරුෂ වශයෙන් ගත් කළ ද මෙම තත්ත්වයේ වෙනසක් දැකිය නොහැක. එමෙන්ම සමීක්ෂණ වාර්තාව පෙන්වා දෙන ආකාරයට වැඩ කරන ජනගහනයෙන් 67%ක් පමණ සතියට පැය 40කට වඩා වැඩ කරනු ලබයි.

සමීක්ෂණ යොමු කාලය තුළ රැකියාවක් නොකරන නමුත් රැකියාවක් සොයමින් සිටින, සමීක්ෂණ දිනට පෙර සති 4 තුළ රැකියාවක් සෙවීමට පියවර ගනු ලැබූ සහ ඉදිරි සති දෙක තුළ කිසියම් රැකියාවක් ලැබුණහොත් භාර ගැනීමට සූදානම් පුද්ගලයින් විරැකියාවෙන් පෙළෙන්නන් ලෙස හඳුනාගෙන ඇත. මුළු ශ්‍රම බලකායෙන් විරැකියාවෙන් පෙළෙන ප්‍රතිශතය විරැකියා අනුපාතය ලෙස හැඳින්වේ. 2015 තුන් වන කාර්තුව සඳහා ඇස්තමේන්තුගත විරැකියා අනුපාතය 5.0%කි. ජනලේඛන හා සංඛ්‍යාලේඛන දෙපාර්තමේන්තුවේ අධ්‍යක්ෂ ජනරාල් ආචාර්ය ඒ. ජේ. සතරසිංහ මහතා විසින් පෙන්වා දෙන ආකාරයට තුන්වන කාර්තුව සඳහා තරුණ (වයස අවුරුදු 15-24) විරැකියා අනුපාතය 22.9%ක් වන අතර පුරුෂයින් සඳහා 20.3%ක් ද ස්ත්‍රීන් සඳහා 26.8%ක් ද වේ.

එමෙන්ම මෙම සමීක්ෂණයේ ප්‍රතිඵල පෙන්වා දෙන ආකාරයට විරැකියාවේ ඉහළම අගය පෙන්නුම් කරනුයේ අ.පො.ස උසස් පෙළ සමත් සහ ඊට ඉහළ අධ්‍යාපන මට්ටමක් ලබා ගත් පුද්ගලයින් අතරය. එම අනුපාතය පුරුෂයින් සඳහා 6.0%ක් වන අතර එම අනුපාතය ස්ත්‍රීන් සඳහා 14.1%ක් වේ.

මෙම වසරේ තුන්වන කාර්තුවේ ශ්‍රී ලංකා ශ්‍රම බල සමීක්ෂණය පිළිබඳ සංක්ෂිප්ත වාර්තාව www.statistics.gov.lk වෙබ් අඩවියේ පල කර ඇති බව එම දෙපාර්තමේන්තුව වැඩිදුරටත් සඳහන් කරයි.